Mobiele stembus werkt als een boodschappenbriefje

Beeld uit de campagne De Stembus van Tim Hofman - Copyright De Stembus

Ondanks alle media-aandacht voor BNN-presentator Tim Hofman en zijn initiatief de Stembus bleven jongeren bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen weer massaal thuis. Wat kan de overheid doen om hen toch naar de stembus te bewegen?

Recent onderzoek van de Tilburg University biedt misschien een antwoord. Centraal daarin staat het effect van een gemeentelijke campagne op de opkomst bij de herindelingsverkiezing van Meierijstad in 2016. Deze nieuwe gemeente is een samenvoeging van de gemeentes Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel. Vanwege de weerstand van bewoners tegen het verdwijnen van ‘hun gemeente’ blijven veel kiezers meestal thuis bij herindelingsverkiezingen. Gemiddeld ligt de opkomst vijf tot procentpunten lager dan de normale gemeenteraadsverkiezingen.

Wat blijkt uit de resultaten over Meierijstad ?

Bijna alle inspanningen van de gemeente om de opkomst te vergroten hadden geen (bewezen) effect op de opkomst. Een jongerendebat, een lijsttrekkersdebat, de verspreiding van flyers en campagneposters en een campagne op social media: geen van deze middelen hielp. Op één uitzondering na. Uitgerekend een variant op de mobiele stembus van Tim Hofman had in de nieuwe gemeente een groot effect op de opkomst. Bij kiezers die wisten dat zij konden stemmen bij het mobiel stembureau, lag hun stemkans maar liefst elf keer hoger.

Hoe valt dit te verklaren?

Het gaat er niet zozeer om dat zoveel kiezers daadwerkelijk ín de mobiele stembus gingen stemmen. De bus werkte als een geheugensteun zoals een boodschappenbriefje: het herinnert kiezers aan de datum van de verkiezingen en aan het feit dat zij hiervoor willen stemmen.

Ondanks dat de meeste onderzochte campagneonderdelen geen effect hadden op de opkomst in Meierijstad, doen de onderzoekers wel enkele aanbevelingen. Veel kiezers gaven aan behoefte te hebben aan meer informatie over partijstandpunten en hoe de gemeente werkt: zij weten dus dat ze weinig van politiek weten. Hoewel lokale media voor 60 procent van de inwoners de belangrijkste bron van informatie zijn over verkiezingen, besloot de gemeente hierover geen huis-aan-huisfolder te verspreiden. Dit is dus een gemiste kans om kiezers te helpen zich beter te oriënteren op het politieke landschap. En om hen (indirect) te motiveren hun stem uit te brengen.

Geldt dat ook voor jongere kiezers?

Extra frappant is dat de onderzoekers zich oorspronkelijk volledig wilden richten op jonge first time voters. Dit bleek niet haalbaar. Van de 654 jongeren die werden benaderd om via een enquête mee te doen aan het onderzoek, vulden slechts 26 jongeren de vragenlijst. Daarop besloten de onderzoekers de opzet aan te passen. Niet alleen de opkomst onder jongeren is dus problematisch: dit geldt ook voor onderzoek doen náár hun opkomst.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.