In de media: overdreven optimisme over opkomst gemeenteraadsverkiezingen

Voor het eerst sinds 1994 steeg de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen. Moeten we dit beschouwen als de herrijzenis van de lokale democratie? In de weekendbijlage van het Leidsch Dagblad  leg ik uit waarom de opkomst juist tegenviel en optimisme onterecht is: “Ik had gedacht dat de combinatie van een referendum en de gemeenteraad nog meer mensen zou trekken. Twee keer stemmen in één ronde. Je ziet dat de opkomst van veel factoren afhankelijk is. Hoeveel reclame maken gemeenten en partijen voor de stembusgang? Hoe is het weer? En wat is de bemoeienis van landelijke politici? Ik heb de indruk dat landelijke kopstukken zich meer hebben laten zien dan vier jaar geleden. Dat leidt ook tot cynisme: mensen die daarom niet gaan stemmen of juist bewust kiezen voor een lokale partij.”

Lees “In de media: overdreven optimisme over opkomst gemeenteraadsverkiezingen” verder

Podcast over opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen

Zoals eerder genoemd in de nieuwsbrief was ik 28 februari te gast in de podcast Kritische Geluiden, gehost door Richie Bartels. Hij werkt bij de gemeente Alphen aan den Rijn en raakte dankzij mijn rondvraag bij de griffie van de 40 grootste gemeenten in Nederland geïnteresseerd in Niet-stemmer.nl. We spraken onder andere over loting, referenda en het marketing-denken bij politieke partijen. De volledige aflevering kun je hieronder luisteren. De appendix met verwijzingen naar leesmateriaal, Arjen Lubach-grappen en andere achtergrondinformatie vind je op de website van Kritische Geluiden.

Aflevering 3 – Ralf de Jong over de gemeenteraadsverkiezingen en onze democratie

In de podcast noem ik dat de gemeente Alphen aan den Rijn  een vlogwedstrijd organiseerde om de opkomst te bevorderen. Jongeren werden gestimuleerd filmpjes te maken waarin ze leeftijdsgenoten motiveren om te gaan stemmen. Nu blijkt dat vijf weken na de lancering niemand een vlog heeft ingestuurd! Het is een mooi voorbeeld van een gemeente die in het denken over middelen blijft hangen, maar de oorzaak van het probleem – lage politieke interesse van jongeren – niets verandert.

Over lokale media bij gemeenteraadsverkiezingen: waar is de afgebroken wipkip?

Afbeelding van Flickr.com, CC-licentie, Walther Siksma

“Vroeger in de oude wijken, kende iedereen iedereen. Willem wist wat Piet deed en Piet wist wat Willem deed. Sinds de nieuwbouw er staat is het een hele andere mix geworden. (…) Het is niet meer de wijk van vroeger, het is anders.” (Video 1)

“We hebben gezien dat Mekkelholt leeft en dat er van alles gebeurt.” (Video 2)

“De gemeenteraad heeft in haar oneindige wijsheid besloten overal in de stad van dit soort oranje puisten neer te zetten.” (Video 3)

Dit zijn zomaar wat citaten uit video’s van 1Twente Enschede. Regionale media in Enschede hebben met het Project Ik teken voor 80! de verantwoordelijkheid voor de opkomstbevordering bij de gemeenteraadsverkiezingen op zich genomen en mikken op een opkomst van 80 (!) procent. Door de wijken van Enschede in te duiken en te luisteren naar de wensen en dromen van bewoners, willen 1Twente Enschede en de Twentsche Courant Tubantia kiezers motiveren te gaan stemmen. Lees “Over lokale media bij gemeenteraadsverkiezingen: waar is de afgebroken wipkip?” verder

Kiezers moeten voelen: ‘Politiek is ook van mij’

Als verkiezingen het feest van de democratie zijn en slechts een kleine meerderheid van de kiezers op komt dagen bij de gemeenteraadsverkiezingen, wil het niet zeggen dat de rest van Nederland feestjes verafschuwt. Het betekent vooral dat het feest van de lokale democratie voor een groot deel weinig te bieden heeft. Maar hoe trek je kiezers naar je feest – als de save the date al jaren geleden is verstuurd en de meeste gasten hooguit twee gemeenteraadsleden van naam kennen? Hoe kunnen gemeenten de burgerparticipatie bevorderen?

In 2014 besloten meerdere steden de verkiezingen aan te kleden om het stemmen ‘leuker’ te maken. In Leiden hingen posters van burgemeester Henri Lenferink in een circuspak ter aankondiging van het Leidse verkiezingsfestival. Inwoners konden op verschillende bijzondere locaties stemmen, zoals de Egyptische tempel in het Rijksmuseum voor Oudheden. Den Haag organiseerde een muziekfestival. Amsterdammers konden de stempas volgens een woordvoerder van de gemeente gebruiken ‘als een soort bonuspas’, bijvoorbeeld voor een extra koekje of korting om een museumkaartje. Lees “Kiezers moeten voelen: ‘Politiek is ook van mij’” verder