De grootste politieke partij in Nederland is de Partij van de Niet-stemmers. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 bleven zo’n 3.2 miljoen kiezers thuis, terwijl de VVD als ‘winnaar’ kon rekenen op 2.5 miljoen stemmen. Maar omdat niet-stemmers er vrijwillig voor kiezen te zwijgen, klinkt hun stem niet door in de debatten in de Tweede Kamer.
Tim de Beer, politiek onderzoeker TNS NIPO, legde mij uit waarom zijn peilingbureau meestal geen aandacht besteed aan de verkiezingsopkomst: “De omvang van de groep niet-stemmers is buiten de verkiezingen om niet relevant en journalistiek ook niet interessant voor ons. Peilingen gaan over de grootte van politieke partijen.” Zijn woorden sluiten nauw aan bij de definitie van politiek door de politicoloog Harold Laswell: “Politics is about who gets what, when and how.” Burgers die tijdens verkiezingen weigeren hun politieke voorkeur uit te spreken, blijven daardoor buiten beeld.
Zorgvuldigheid
Niet-stemmers mogen niet klagen, is het impliciete verwijt Van De Beer en Laswell. Als je niet meedoet aan het politieke spel, heb je geen recht commentaar te geven op het verloop ervan. Je hebt dus geen recht om te klagen.
Dat vind ik te gemakkelijk. In de ogen van veel niet-stemmers ontbreken immers geloofwaardige politici die hun belangen in het spel genaamd ‘Democratie’ mogen vertegenwoordigen. Door buiten de verkiezingen om te discussiëren over de zetten van de spelers, kan in de volgende ronde een nieuwe speler aangemoedigd worden de dobbelsteen te pakken.
Ander voorbeeld. Als twintig wildvreemden op straat jou vragen om een euro en jij weigert twintig keer omdat je niemand vertrouwt, kan dat ook een teken zijn van zorgvuldigheid. En niet alleen van desinteresse.
Meerstemmigheid articuleren
Een lage opkomst bij verkiezingen maakt de uitslag in democratisch opzicht minder legitiem. Het is dus een signaal dat continue aandacht verdient. Democratie betekent luisteren naar de ‘meerstemmigheid’ van de bevolking. Hoe lager het opkomstpercentage bij verkiezingen, hoe minder succesvol een democratie de meerstemmigheid in de Nederlandse samenleving naar het debat in de Tweede Kamer kan articuleren.
Bloggen over niet-stemgedrag betekent dus onderzoek doen naar opkomstpercentages. Op Niet-stemmer.nl wil ik de betekenis van opkomstpercentages ontrafelen en analyseren wat kiezers wel en niet aanspreekt. Het is een politiek blog vanuit het perspectief van de niet-stemmer, ook al heb ik zelf bij iedere verkiezing wél het gevoel gehad dat mijn stem ertoe deed.
Afbeelding van Flickr.com, Howard Lake, CC-licentie
Waar gaat het geld voor de eventueel te behalen kamerzetels voor deze partij naar toe ?
Kan dat wellicht verdeeld worden onder de stemmers.
Wel even een selfie maken dat je op de niet-stemmerspartij hebt gestemd natuurlijk 😏