Afbeelding van Flickr.com, CC-licentie, Walther Siksma
“Vroeger in de oude wijken, kende iedereen iedereen. Willem wist wat Piet deed en Piet wist wat Willem deed. Sinds de nieuwbouw er staat is het een hele andere mix geworden. (…) Het is niet meer de wijk van vroeger, het is anders.” (Video 1)
“We hebben gezien dat Mekkelholt leeft en dat er van alles gebeurt.” (Video 2)
“De gemeenteraad heeft in haar oneindige wijsheid besloten overal in de stad van dit soort oranje puisten neer te zetten.” (Video 3)
Dit zijn zomaar wat citaten uit video’s van 1Twente Enschede. Regionale media in Enschede hebben met het Project Ik teken voor 80! de verantwoordelijkheid voor de opkomstbevordering bij de gemeenteraadsverkiezingen op zich genomen en mikken op een opkomst van 80 (!) procent. Door de wijken van Enschede in te duiken en te luisteren naar de wensen en dromen van bewoners, willen 1Twente Enschede en de Twentsche Courant Tubantia kiezers motiveren te gaan stemmen.
Misschien dat er weinig speelt in Enschede, maar ik kan mij niet voorstellen dat deze filmpjes kiezers inspireren om op een partij te gaan stemmen.
In een andere video van 1Twente Enschede klaagt een bewoonster uit de wijk Varvik-Diekman over hangjongeren. Of beter gezegd: ze heeft flatbewoners horen klagen over hangjongeren, het is onduidelijk of zij er zelf ook last van heeft. De vrouw wijst op een speeltuin en zegt dat hier ‘vermoedelijk gedeald’ wordt. Vervolgens zoomt de camera in op twee donkere jongeren met petjes. Daarna gaat ze verder: “Door de hangjongeren wordt ’s avonds veel gekletst, gehangd en heel veel afgebroken, zowel bij de speeltuin als bij de school.”
Er komt een speeltuin in beeld. Maar hoewel het er ondanks de felle kleuren geel, rood en blauw vrij somber uitziet, is er geen kapotte schommel, glijbaan of wiebelbrug te bekennen. Alleen een hanghok met graffiti.
“Dat is voor de hangjongeren bedoeld om te hangen en te kletsen,” verduidelijkt de vrouw. Het hoort niet bij de speeltuin.
Maar wat is hier nu precies aan de hand? Waar zijn de vernielingen?
Een korte zoektocht op Google leert dat er bij een andere speeltuin in Enschede wel degelijk iets aan de hand is: in de Zuiderspeeltuin worden camera’s opgehangen naar aanleiding van vernielingen door hangjongeren. Een andere speeltuin met ’terreurjeugd’ waar Tubanita over heeft geschreven staat in Hengelo. Maar over speeltuin ’t Varvik in Enschede is niets te vinden, behalve dat de bezoekersaantallen sinds de renovatie zijn vertienvoudigd.
Gisteren sprak ik met Richie Bartels voor een podcast over mijn onderzoek naar de activiteiten van gemeenten om de opkomst te bevorderen. Hij vroeg of ik mij zorgen maak om de lokale democratie en of ik de willekeurige loting van gemeenteraadsleden een geschikt middel vindt om het vertrouwen van de burger te herstellen.
Ik zei van niet en verwees naar een interview met hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans. Hij stelt dat burgers juist veel vertrouwen hebben in de gemeenteraad. Volgens Voermans roepen alleen PvdA-, VVD- en CDA-burgemeesters de crisis van de lokale democratie uit omdat hun partijen steeds minder zetels halen.
De filmpjes van 1Twente Enschede herinneren aan een andere crisis in de lokale democratie. Deze crisis speelt zich in eerste instantie niet af bij de politiek, maar bij de lokale media. Tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen blijkt eens te meer hoezeer regionale kranten en tv-zenders er nauwelijks in slagen de ontwikkelingen in lokaal beleid te volgen, zoals geconstateerd in eerder onderzoek. Journalisten kiezen er niet meer voor politici kritisch te interviewen over hun beleid en voornemens. In plaats daarvan gaan zij de straat op om aan de bewoners te vragen wat hun zorgen en wensen zijn. Politiek verandert zo van een ideeënstrijd naar een wensenlijstje. Merkwaardig genoeg verwachten deze media wel dat 80 procent van de inwoners in Enschede op 21 maart een geïnformeerde keuze gaat maken in het stemhokje.
Extra frappant is natuurlijk dat het hele item over speeltuin ’t Varvik schreeuwt om goede onderzoeksjournalistiek. Wie zijn de hangjongeren waar de bewoonster over spreekt? Hoe vaak zorgen zij voor overlast? Welke maatregelen hebben bij andere speeltuinen wel/niet gewerkt? Waarom wordt er geen Eftelingmuziek gedraaid zoals in Amsterdam Centraal om de jongeren weg te jagen? Welke politieke partijen zijn verantwoordelijk?
En vooral: waar is überhaupt die gebroken wipkip of schommel?
Ik hoop dat we het ooit te weten komen.