De Tweede Kamer behandelt komende week de intrekkingswet voor het raadplegend referendum. In de nieuwste podcast Haagse Zaken van NRC komt voorbij dat Nederland op lokaal niveau al meer dan honderd jaar ervaring heeft met het referenduminstrument. Dat is opvallend lang. Tegenstanders wijzen meestal alleen op de ervaringen met de raadplegende referenda over het associatieverdrag met Oekraïne (2016) en het Europees grondwettelijk verdrag (2005) als argument om het referendum af te schaffen.
Enkele highlights uit de podcast:
- In 1906 organiseerde Hillegom het eerste lokale referendum ooit in Nederland. Dit ging over de vraag of er een kermis óf een volksfeest gesubsidieerd moest worden door de gemeente.
- Sinds 1906 vonden er 198 lokale referenda plaats. De gemiddelde opkomst ligt op circa 41 procent.
- Vooral vanaf de jaren negentig organiseerden gemeenten steeds vaker een referendum. Over het algemeen werd dit gezien als een geschikt middel om de opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen te verhogen.
- Bij meer dan de helft van de lokale referenda werd de opkomstdrempel gehaald.
- Op één uitzondering na werd bij raadgevende referenda altijd het advies door de politiek overgenomen.
Je kunt de podcast hieronder luisteren. Eerder interviewde NRC promovendus Koen van der Krieken over het nut van lokale referenda.
Afbeelding: gemeentehuis Middelburg – Flickr.com, CC-licentie, Eric Geers