Bij de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar mocht je na een wandeling naar het stembureau slechts één vakje op het stembiljet inkleuren. Afgelopen woensdag was datzelfde ommetje ineens twee keer zoveel waard: in 337 gemeenten mocht je stemmen voor de gemeenteraad en over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In Amsterdam konden bewoners bovendien stemmen op stadsdeelcommissies. Een driedubbele stembureauwandelwaarde dus.
‘Gemeenteraadsverkiezingen geven opkomst referendum flinke duw in de rug’, constateerde de NOS donderdagochtend optimistisch. Zowel de opkomst van de raadsverkiezingen als het referendum overtroffen de verwachtingen van opiniepeilers, al waren er wel duidelijke verschillen. In gemeenten met een dubbele stembureauwaarde lag de opkomst voor het referendum op 53 procent, in de overige 45 gemeenten bleef deze steken op 30,53 procent.
Toch is de conclusie van de NOS te optimistisch. Je kunt andersom geredeneerd namelijk ook stellen dat het referendum de opkomst voor de gemeenteraad nauwelijks een duw in de rug heeft gegeven. De opkomst van woensdag ligt op 55 procent, slechts één procentpunt hoger dan het dieptepunt bij de raadsverkiezingen in 2014. Ondanks de dubbele/driedubbele stembureauwandelwaarde.
Tegelijkertijd veroverden vooral de lokale partijen nog meer zetels in de gemeenteraden. Dat zegt iets over hoe kiezers kijken naar de bemoeienis van landelijke kopstukken met de lokale campagne kijken. Volgens onderzoek van Simon Otjes (werkzaam bij het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen) vormt juist cynisme van kiezers over de nationale politiek een belangrijke motivatie om te stemmen op lokale partijen.
Zo kon het dat op dinsdagavond één miljoen Nederlanders keken naar een debat dat het zogenaamde slot vormde van de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen – met Tweede Kamer-fractievoorzitters en premier Mark Rutte aan tafel – over andere de afschaffing van de dividendbelasting. Vervolgens stemde op woensdag 1/3 van de kiezers op partijen die daar niet aan tafel zaten, terwijl zo’n 45 procent van de stemgerechtigden thuis bleef. Het toont aan dat de nationalisering van de gemeenteraadsverkiezingen een doodlopende weg is.
Eén gedachte over “Nationalisering gemeenteraadsverkiezingen is een doodlopende weg”