Het is tegenwoordig populair om te roepen dat de democratie in een crisis verkeert en we politici net zo goed via loting kunnen aanwijzen. Tegelijk neemt bij de Tweede Kamerverkiezingen nog steeds acht op de tien Nederlanders de moeite met een rood potlood een vakje van vier vierkante centimeter in te vullen. Hoe komt dat? Wat kunnen opkomstcijfers wel en niet zeggen over de vermeende democratische crisis? In hoeverre is de digitale mondigheid van burgers een teken van politieke betrokkenheid of juist van cynisme? En slagen Twitter-/Instagramvaardige politici het verbond met hun kiezers te versterken of zijn social media-activiteiten vooral een manier om meer media-aandacht te generen?
De missie van Niet-stemmer.nl is om de betekenis van opkomstcijfers te duiden en te analyseren hoe media en communicatie het gevoel van betrokkenheid van burgers bij de democratie kan versterken. Op basis van deze inzichten komen op deze website ook manieren voorbij om de opkomst te verhogen. Toch streeft Niet-stemmer zeker geen samenleving met opkomstcijfers van 100 procent na. Het gaat om de vraag hoe je kiezers het gevoel geeft dat politiek er ook voor hen toe doet. Alleen dan durven zij te zeggen: “Politiek is ook van én voor mij.”
Over de auteur
Niet-stemmer.nl is een initiatief van Ralf de Jong. Na mijn studie politicologie heb ik een korte tijd gewerkt als journalist (o.a. voor Trouw en De Correspondent). Tussen 2015 en 2019 was persvoorlichter/communicatieadviseur voor de MBO Raad, de brancheorganisatie van mbo-scholen in Nederland. Sinds 1 mei werk ik bij het ministerie van Financiën als media-analist. Deze blog bevat alleen mijn persoonlijke opvattingen.
Wil je je aanmelden voor de maandelijkse nieuwsbrief van Niet-stemmer.nl? Dat kan hieronder.
Doelstellingen Niet-stemmer.nl
Op internet wemelt het van de blogs over politiek. Politicologen (StukRoodVlees, Monkey Cage), historici, politieke partijen en talloze opiniemakers proberen allemaal hun unieke geluid te laten klinken in het digitale debat dat wordt gestuurd door de algoritmes van Facebook, Google en Twitter. Wat voegt Niet-stemmer.nl toe?
Allereerst: mediaberichtgeving over politiek gaat voornamelijk over politici en kiezers die zijn/hebben gekozen. Wat buiten beschouwing blijft is dat een steeds groter deel van het electoraat helemaal niet stemt en bij verkiezingen thuisblijft. Waarom eigenlijk? Komt dat door pure weerzin tegen de ‘elite’ of zijn er andere oorzaken aan te wijzen? Zijn er manieren waarop burgers – buiten de verkiezingen om – een nog veel grotere invloed kunnen uitoefenen op politiek?
Ten tweede: bloggen over niet-stemmers betekent lage opkomstpercentages problematiseren. Dat kan alleen wanneer je de opkomstcijfers bij verkiezingen verzamelt en up to date houdt. Dat ga ik ook doen. Niet alleen over Nederlandse waterschapsverkiezingen, maar over zoveel mogelijk landen die ik op niet-stemmer.nl bespreek.
Ten derde: bloggen betekent fragmentarische informatie verzamelen. Al deze ‘brokken’ informatie wil ik voor langere journalistieke stukken te gebruiken. Met niet-stemmer.nl hoop ik stemmers en niet-stemmers bij het schrijfproces betrekken om zo op nieuwe inzichten te stuiten.
Waarom is niet-stemgedrag een probleem?
Een lage opkomst bij verkiezingen maakt de uitslag in juridisch opzicht niet minder legitiem, maar het is wel een signaal dat vanuit democratisch opzicht continue aandacht verdient. Democratie betekent luisteren naar de ‘meerstemmigheid’ van de bevolking. Hoe lager het opkomstpercentage bij verkiezingen, hoe minder succesvol de meerstemmigheid in de Nederlandse samenleving naar het debat in de Tweede Kamer kan articuleren.
Op Niet-stemmer.nl wil ik dus de betekenis van opkomstpercentages ontrafelen en analyseren wat kiezers wel en niet aanspreekt. Het is een politiek blog met de kiezersopkomst als uitgangspunt. Ook omdat ik zelf wél bij iedere verkiezing het gevoel heb dat mijn stem ertoe doet.
Geachte heer/mevrouw,
Sinds mijn stemgerechtigden heb ik één keer verzaakt. Ik ben 28 jaar oud en heb mijn eerste stem gegeven aan de SP. De daaropvolgende verkiezing heb ik geen stem uitgebracht.
Inmiddels is de maatschappelijke verdeeldheid zo zorgwekkend dat ik mijn stem belangrijker vind dan ooit.
Ik ben 28 en heb geen eigen vermogen. Nooit een studie afgemaakt, geen idee wat mijn doel is in het leven en geen haat jegens mensen met een andere afkomst dan de mijne.
Toch twijfel ik nu tussen links en rechts. Sterker nog; heel links en heel rechts.
Mijn oprechte gevoel neigt naar links. Ik gun ons en iedereen na ons een mooie en gezonde wereld om op te leven. Tegelijkertijd krijg in veel signalen waar ik uit moet opmaken dat mijn liberale en sociale opvattingen niet worden gedeeld met mijn landgenoten/wereldgenoten.
Op dit moment betref ik mij in een split tussen de partijen FVD en GL. Gelukkig ben ik intelligent genoeg om door het populisme van de PVV heen te prikken. Het probleem is dat mijn mening per dag verschilt.
Waarom twijfel ik tussen ver rechts en ver links?
Oke, Jesse Klaver is een goede gast maar dat neemt niet weg dat hij ook in Goeden Tijden, Slechte Tijden mijn hart zou kunnen stelen als ik hem op zijn bruine ogen zou moeten geloven.
En onze meest rechtse politicus zou ik het liefst een knuffel geven terwijl ik hem in vertrouwen in zijn oor fluister dat de wereld zo slecht nog niet is.
Wij zijn allemaal getekend door het leven.
Ik wil voorkomen dat ik mijzelf en mijn nageslacht niet kan uitleggen waarom wij op dit cruciale moment de verkeerde beslissing hebben genomen.
Om mij heen hoor ik mensen strategische plannetjes bedenken alsof zij in het laatste seizoen “wie is de mol” zitten.
Ik wil langs de tunnelvisie heen kijken en vraag mij af wie eenzelfde visie heeft als Pim Fortuyn. Een man met oprechte zorg over de toekomst en een intelligente oplossing voor bestaande problemen.
Please enlighten me,
Vincent van der Pol